Kredi kanallarının daralması, faizleri yükselmesine karşın, konut fiyatlarında artış bekleyen ve fiyatların durağan gitmesini fırsat gören tüketicilerin harekete geçmesi 62 şehirde konut satışlarını artırdı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yapılan belirlemelere göre, Ağustos 2022-2023 döneminde 49 ilde gerileyen satışlar, bu yıl ağustosta 62 ilde yükselişe geçti. Satışların düştüğü il sayısı 19’da kaldı. Böylelikle son yıllardaki sert düşüş rüzgarı yerini, ağustosta yükselişe bıraktı.
En fazla artış yüzde 138’lik oranla Ardahan’da yaşanırken, bu şehri yüzde 58,6’yla Adana, yüzde 44,8’le Gümüşhane, yüzde 41,4’le Bartın, yüzde 40,70’le Muş izledi.
En fazla düşüş Kilis’te
Satışlarda en fazla düşüşün, yüzde 35,3’le Kilis, yüzde 25’le Şırnak, yüzde 20,9’le Hakkari, yüzde 15,9’la Tunceli’de olduğu belirlendi. Bunu yüzde 12,2’yle Batman, yüzde 12’yle Kırıkkale, yüzde 9,4’le Artvin, yüzde 8,9’la Kırklareli, yüzde 7,9’la Trabzon, yüzde 7,7’yle Sivas, yüzde 7,5’le Zonguldak, yüzde 5,2’yle Bursa, yüzde 3,5’le Bilecik izledi.
Satış ağırlığı tüm bölgelere yayıldı
Turizmin gözde şehirlerinden Antalya’da satışlar yüzde 11,5 artışla 5 bin 707’den 6 bin 361’e yükseldi. Ankara yüzde 13,5 artışla 11 bin 7 adetten 12 bin 496’ya çıkarken, İstanbul’da yüzde 11,8 artışla 17 bin 408 adetten 19 bin 467’ye ulaştı. İzmir’de de konut satışları yüzde 8,3 artışla 6 bin 504’den 7 bin 44’e yükseldi. Satışlardaki artış, hemen tüm bölgelerde ağırlık kazandı.
Ardahan’da 93 konutun sadece 1’i krediyle satıldı
Ödeme şeklinde peşinin de içinde olduğu diğer satış yöntemi ağırlık kazandı. Buna göre satış hızı yüzde 138’lik oranla en fazla artan Ardahan’da 93 konutun sadece 1 tanesi kredili satıldı.
Yine satış oranının yüksek olduğu Adana’da 3 bin 36 konutun 337’si ipotekli, 2 bin 699’u diğer, yani peşin yöntemiyle satıldı.
Adıyaman’da 649 konutun 22’si, Aksaray’da bin 23 konutun 27’si, Bingöl’de 365 satışın 9’u, Bitlis’te 449 konutun 13’ü, Isparta’da 801 konutun 56’sı, Konya’da 3 bin 760’ın 202’si ipotekli satıldı.
Dört büyüklerde aslan payı nakdin
Dört büyük şehirde de aslan payını nakit aldı. İstanbul’da da 19 bin konutun 2 bin 664’ü ipotekli satılırken, İzmir’de 7 bin 44 konutun 866’sı, Ankara’da 12 bin 496 konutun 2 bin 55’i, Antalya’da 6 bin 361 konutun 418’i ipotekli satıldı. Yine bu şehirlerde ikinci eller ağırlık kazandı. İstanbul’da 14 bin 389 ikinci el, 5 bin 78 sıfır konut satıldı. Ankara’da 9 bin 328 ikinci el, 3 bin 168 sıfır, Antalya’da 3 bin 944 ikinci el, 2 bin 417 sıfır, İzmir’de ise 5 bin 231 ikinci el, bin 813 sıfır konut satıldığı belirlendi. Türkiye genelinde en fazla konut satışında İstanbul, 19 bin adetle ağırlığını korumaya devam etti.
İptekli payı 11 yılda yüzde 37’den yüzde 10,1’e düştü
Toplam konut satışlarında ipotekli oranı, son 11 yılın en düşük seviyesine gerilerken, son 5 aya göre de adeta kıpırdama gösterdi. Buna göre, 2013 Ağustos’ta yüzde 37 olan ipoteklilerin toplam konut satışlarındaki ağırlığı, bu yıl ağustosta 10,1’e geriledi. Ancak aylıkta, 2024 Temmuz’da yüzde 9 olan ipotekli payı, buyl ağustosta yüzde 10,1’e çıktı. Bu kıpırdama kredilere de yansıdı. BDDK verilerine göre, 28 Haziran – 2 Ağustos arasında 4,3 milyar TL artan konut kredileri, 2-29 Ağustos haftasında 5.44 milyar TL arttı ve 9 Eylül haftasında 458,7 milyar TL’ye yükseldi.
Sıfır satışı 3 ilde arttı
Tüm bölgelerde ikinci el satışlar ağırlık kazanırken, sadece üç ilde sıfır satışları arttı. Buna göre Ardahan’da 63 sıfır 30 ikinci el konut satıldı. Batman’da 467, Gümüşhane’de 138 adetle sıfır konut satışlarının ikinci eli geçtiği belirlendi.
Tüketici talebi, diğer aylarda da devam eder
İnsay Yapı Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Çulhalık, Türkiye genelinde konut satışlarının ağustosta yüzde 9,9 arttığına işaret ederek, şunları söyledi: “Konut satışları sekiz aylık dönemde ise yüzde 1,1 artışla 806 bin 317 olarak gerçekleşmiş durumda. Bu rakamlar istediğimiz oranda olmasa da iki aydır konut satışlarının yukarı doğru ivmelenmesi çok sevindirici. 2024 yılının ikinci yarısında konut satışlarının artmaya başladığını söyleyebiliriz. Eylülde ve bundan sonra da bu artışın devam edeceğini tahmin ediyoruz. Hele de konut kredi faiz oranlarında bir düşüş gerçekleşir ve krediye ulaşım mümkün olursa o zaman konut sektörünün yeniden güzel günlerine kavuşacağını söyleyebiliriz.”
Yüksek faiz ve artan maliyet stok getiriyor
Beyaz Group İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Emrah Beyaz, konut satışlarında geçen ay başlayan yukarı yönlü hareketin bu ay da devam ettiğini gördüklerini belirterek, “Uzun zamandır özlediğimiz bir seyir. Özellikle şu anki ekonomik konjonktür, faizlerin yüksek olması dolayısıyla krediye erişilememesi konut satışlarını ve konut sahibi olmayı zorlu hale getiriyor. Bu da stok yaratıyor. Ancak maliyetlerin düşmesi söz konusu olursa ya da en azından daha fazla artış olmazsa o zaman yeni üretilen binaların da maliyetleri belli bir noktada kalır. Böylece yeni konutların satış fiyatları stabil kalarak daha fazla yükselmez. Bu da direkt olarak konut satışlarını arttırır. Eğer enflasyon düşer ve kredi faizlerinde bir düşüş olursa 2025 yılında konut satışları tekrardan iyileşebilir ama burada bankaların düşük faizli kampanyalar yapması gerekiyor.”
